مقدمه

امروزه با توجه به افزایش روز افزون جمعیت بشری و نیاز به آب بیشتر برای بخش های خانگی صنایع و کشاورزی کمبود و محدودیت های منابع آبی با ثابت بودن آن در دراز مدت و تنش های پیش روی جامعه بشری در خصوص تامین آب موضوع استفاده بهینه از آب که اصلی ترین منابع هر کشور و ناحیه ای میباشد در کلیه نقاط دنیا مورد توجه جدی قرار گرفته است .

تلاش های بسیار و سرمایه گذاری های کلانی از طرف مجامع بین المللی و دولت ها برای توسعه ذخیره سازی آب به عنوان یک راه حل برای مقابله با خشکسالی در حال انجام بوده و خواهد بود. از آنجایی که آب ولو به مقدار کم تحت عنوان چشمه یا قنات و یا رودخانه قبل از اینکه به سیلاب تبدیل شود و یا در مسیر جریان خود دچار آلودگی گردد و یا به شکل تبخیر از دسترس خارج گردد میتوان به کمک روشهای بهینه و مدرن ذخیره و  مورد استفاده قرار داد.

جمع آوری و ذخیره آب چشمه ها و یا رودخانه ها بر خلاف سیستم های بزرگ و متمرکز مانند سدها نیاز به سرمایه گذاری زیاد و فن آوری پیشرفته ای ندارند.

با  استفاده از این روش میتوان اراضی بیشتری را به زیر کشت محصولات آبی برده و میزان درآمد و سطح تولیدات کشور و ناحیه را بالا برد و تعداد زیادی نیروی کار را جذب نموده و زمینه اشتغال زایی گسترده ای را فراهم نمود.

جهت این امر احداث استخر های آب کشاورزی با ورق های ژئوممبران یکی از کارآمدتری و مقرون به صرفه ترین روش های احداث استخر ذخیره آب کشاورزی می باشد. از آنجایی که این استخر های ذخیره آب کشاورزی با پوشش های ورق ژئوممبران عموما با ابعاد بزرگ احداث می شوند علاوه بر دقت در انتخاب ورق ژئوممبران با کیفیت و معتبر و نیز نصب این ورق های ژئوممبران به روش های اصولی توسط مجری مجرب اصول بارگیری و جابجایی و انبارداری از اهمیت بالایی برخوردار می باشد زیرا در صورت عدم رعایت آن از عمر ورق های ژئوممبران کاسته و یا احتمال نشتی و هدر رفت آب  را افزایش می دهد بنابراین در این قسمت به نکات مهم در این رابطه اشاره می کنیم.

محل انبارداری ورق های ژئوممبران

ین محل ها باید مسقف بوده و سطحی که رول های ژئوممبران  بر ر و ي آ ن نگهداري می شوند می بایست هموار، عاري از سنگ، اشیاء تیزگوشه و یا هرگونه زوائد وعوارض باشد.در صورت عدم وجود سطح مناسب در محل اجرا، می بایست از یک لایه ماسه و یا بتن مگر به ضخامت 10 سانتیمتر و یا ژئوتکستایل با وزن واحد سطح مناسب ( حداقل 500 گرم ) استفاده شود دلیل این امر این است که چون رول های ورق ژئوممبران بر روی هم انبار می شود فشار بسیار زیادی بر روی رول های ژئوممبران ردیف اول وارد می شود که در صورت ضرب دیدگی و یا سوراخ شدن در زمان نصب احتمال مخفی شدن از دید نصاب و بروز مشکل را افزایش می دهد.

چیدمان رول ها باید بر روی یکدیگر و به صورت هرمی ( جهت اشغال فضاي کمتر ) در محل انبار صورت گیرد و می بایست ردیف اول چیدمان جهت جلوگیري از لغزش و حرکت رول ها، با استفاده از وسیله مناسب (مانند چوب چهار تراش چوبی یا پلاستیکی ) از طرفین مهار گردد .

در صورتیکه محل نگهداری ورق های ژوئممبران مسقف نباشد و مدت زمان نگهداري ژئوممبران بیشتر از 2 ماه باشد؛ می بایست با پوشش مناسب ( مانند برزنت و یا هر نوع پوشش غیر شفاف و مقاوم د ر برابر اشعه فرابنفش ) پوشانده شود.

نکته : محل نگهداری ورق های ژئوممبران باید به گونه ای محافظت شود که از دسترس حیوانات و یا موجودات موزی و احتمال بروز آتش سوزی به دور باشد.

حمل و نقل و تخلیه ورق ژئوممبران

جهت جلوگیري از آسیب به رول هاي ژئوممبران، حمل و نقل، تخلیه، انبارش و نگهداري صحیح ژئوممبران ها در محل اجرا از اهمیت بالایی برخوردار می باشند.

بارگیري و تخلیه رول هاي ژئوممبران به یکی از روش هاي ذیل انجام خواهد شد :

• تخلیه و بارگیري به وسیله شفت میانی ( لوله فولادي )

در این روش با قراردادن یک لوله( میله فولادي) در داخل ژئوممبران و اتصال آن به یکی از تیغه هاي لیفتراک  یا چرثقیل رول ها در کارخانه بارگیري و در محل اجرا تخلیه خواهند شد این روش سرعت بالایی داشته و در صورت حمل تعداد زیاد رول ها، پیشنهاد می گردد.

• تخلیه و بارگیري به وسیله تسمه و یا کمربند ورق ژئوممبران

در این  روش با استفاده از دو عدد تسمه و یا کمربند(اغلب از جنس کنف یا برزنت)که بر ر وي هر یک از رول ها قرار داده می شود ، رول هاي ژئوممبران با استفاده از جرثقیل یا لیفتراک بارگیري و یا تخلیه می شوند. جهت جلوگیري از تا شدن رول  های ورق ژئوممبران ، در رول هاي با عر ض بالا، استفاده از شفت میانی(لوله فولادی)الزامی خواهد بود.

لازم به ذکر است که رول هاي عریض تر می بایست با دقت بیشتري جابجا شوند تا از آسیب هاي احتمالی حین بارگیري و تخلیه در امان باشند؛ همچنین انتخاب روش تخلیه و بارگیري رول ها، به ابعاد رول ها وابسته خواهد بود.

جابجایی ورق ژئوممبران

وسیله حمل برای جابجایی ورق های ژئوممبران نیز بسیار با اهمیت می باشد وسیله حمل باید کف و دیواره های مسطح و بدون تیزی و ناهمواری باشد و نیز ورق های بارگیری شده به طور ایمن مهار شوند نکته قابل توجه در انتخاب وسیله نقلیه ابعاد رول های ورق ژئوممبران می باشد که باید متناسب با آن وسیله نقلیه انتخاب گردد.

به همین دلیل در زمان سفارش گیری و انتخاب عرض ورق باید به این نکته مهم توجه داشت و با توجه به میزان نیاز ورق ژئوممبران و محل اجرای پروژه با توجه به ثعب العبور بودن و یا نبودن اقدام به انتخاب عرض ورق ژئوممبران مناسب کرد تا متحمل هزینه های نابجا برای پیمانکار و کارفرما نگردد.