شیب استاندارد استخر ژئوممبران

در ارتباط با ساخت استخر خاکی ذخیره آب کشاورزی و اعمال شیب استاندارد استخر های ژئوممبران دو مرحله حائز اهمیت می باشد :

الف)  حین گودبرداری و اعمال شیب استخر

ب) شیب بندی دیواره ها و کف استخر خاکی در مرحله بستر سازی

الف : رعایت اصول گود برداری در زمین های شیب دار :

توجه به شیب زمین زمانی حائز اهمیت می شود که استخر درزمین های شیب دار احداث میگردد که هر چه شیب تندتر باشد رعایت نکات فنی و طراحی اهمیت بیشتری پیدا می کند. بدین منظور باید شیب با توجه به ابعاد محاسبه و میزان گود برداری و خاکریزی متناسب با شیب محاسبه شود و سپس اقدام به گودبرداری و خاکریزی و کمپکت تا سطح تراز لبه استخر اقدام گردد یک نکته قابل توجه در این شرایط محل رمپ خروجی ماشین آلات حفاری می باشد که توصیه می گردد در صورت امکان در سمتی که کمترین خاکریز انجام می شود رمپ احداث گردد تا ماشین آلات جهت خاکبرداری و خاکریزی مجبور به تردد بر روی خاکریز دیواره ها گردند و بیشترین کوبش حاصل گردد.

در زمان گودبرداری کارشناسان مربوطه دقت لازم را بعمل آورند تا حداکثر استفاده از بستر بکر که دارای تراکم بافت ایده آل می باشد بعمل آورند تا کمترین میزان خاکریز را داشته باشیم

در صورت احداث استخر در زمین های شیب دار احداث کانال آب انحرافی اطراف مخزن جهت کنترل جریان آب های ناشی از بارش و یا روان آب های  بالادست  الزامی می باشد.عرض تاج خاکریز حداقل 3.5 متر باید باشد که با توجه به شرایط محیطی ،  بافت خاک و حجم آب ذخیره شده می تواند متغییر باشد به همین دلیل باید به گونه ای محدوده گودبرداری تعریف شود که خاکریز به خارج از محدوده تعیین شده جهت احداث مخزن سرایت نکند.

توصیه می گردد که اولا در زمین های با شیب تند اقدام به احداث استخر خاکی نشود ولی اگر اجبار به این امر بود باید شرایط واستانداردها به صورت کامل رعایت شود که مهمترین آن زهکش مناسب و کمپکت و جانمایی درست و انحراف روان آب های اطراف می باشد و در صورت داشتن چاهک مجاور حتما چاهک از لبه استخر حداقل 2 متر فاصله داشته باشد و محل خروجی استخر نیز از محل تلاقی دیواره و کف حداقل 1.5 متر فاصله داشته باشد.

ب : رعایت شیب بندی مناسب دیواره و کف استخر خاکی

شیب بندی دیواره ها باید با توجه به عمق مخزن و نوع بافت خاک محاسبه گردد تا بر اثر تنش ها و عوامل محیطی و رطوبت احتمالی شاهد ریزش و تخریب استخر و لایه های ژئوممبران به کار رفته نباشیم. به گونه ای که هر چقدر عمق استخر خاکی بیشتر شود باید شیب دیواره ملایمتر گردد و نیز هر چقدر بافت خاک متراکم تر و سنگین تر باشد امکان حفاری با شیب تندتر میسر می شود.

توصیه می گردد با هر نوع بافت و شیب از لایه ژئوتکستایل جهت حفظ بافت بستر و جلوگیری از ریزش و تخریب استفاده گردد.

لبه استخر باید به صورت کامل تراز شده باشد ولی باید به سمت محیط بیرونی استخر شیب ملایمی لحاظ گردد تا آب گل آلود ناشی از بارندگی به داخل استخر جریان پیدا نکند که این مسئله را می توان با ایجاد برآمدگی در دورتادور لبه استخر نیز برطرف کرد.

در صورت وجود خاکریز دیواره های بیرونی استخر خاکی نیز باید همانند دیواره های داخلی دارای استحکام مناسب و شیب استاندارد باشند و همچنین می توان به منظور جلوگیری از فرسایش از پوشش سنگ و ژئو تکستایل و یا پوشش گیاهی استفاده کرد.

در رابطه با شیب کف مخازن با توجه به طول آن و نوع سیال ذخیره شده محاسبه می گردد نکته قابل توجه این است که در محل تعبیه لوله خروجی بهتر است که حوضچه ای ثانویه با شیب ملایم و عمق حدود 50 سانتی متر داشته باشیم تا جهت تخلیه کامل و جلوگیری از ورود رسوبات و لجن لبه لوله با کف استخر تراز تعریف شود و حوضچه محلی برای جمع آوری لجن و رسوبات باشد که با توجه به ابعاد استخر و کیفیت آب ذخیره شده و دوره های لایروبی می توان ابعاد حوضچه ثانویه را طراحی کرد.

در صورتی که ابعاد مخزن مساحت کمی داشته باشد و امکان احداث حوضچه ثانویه نباشد جهت وارد نشدن لجن و رسوبات به سیستم، لوله خروجی باید بالاتر از کف مخزن باشد